درسهای جامعهشناسی؛ فیزیک اخلاقیات و حقوق،امیل دورکیم
سایت تبصره , 8 آبان 1392 ساعت 9:43
گزارشگر :
درسهای جامعهشناسی؛ فیزیک اخلاقیات و حقوق
سایت ترجمان، که با نگاه ترجمه ای و روزآمد به یافتههای علوم انسانی فعالیت میکند، به انتشار ترجمهای از آثار امیل دورکیم، جامعه شناس مشهور فرانسوی پرداخته است. ترجمه کتاب «درسهای جامعهشناسی؛ فیزیک اخلاقیات و حقوق» که به تازگی توسط نشر نی به چاپ رسیده، موضوع مورد علاقه سایت ترجمان است. این کتاب از آن جهت برای حقوقیها قابل توجه است که نگاه حقوقی امیل دورکیم را برای آنها تبیین میکند؛ نگاهی که کم و بیش بر روی اندیشه های حقوقی در غرب اثرگذار بوده است.
درسهای جامعهشناسی؛ فیزیک اخلاقیات و حقوق
(بوردو،۱۹۰۰-۱۸۹۰)
امیل دورکیم
ترجمۀ سیدجمالالدین موسوی
تهران، نشرنی، ۱۳۹۱، ۳۲۶ صفحه
به نوشته ترجمان، کتاب درسهای جامعهشناسی (فیزیک اخلاقیات و حقوق) مجموعه ای از درس های منتشر نشده از امیل دورکیم است که او بین سالهای ۱۸۹۰-۱۹۰۰در بوردو تدریس کرده و پس از مدتی در سال ۱۹۵۰ توسط دانشکده حقوق دانشگاه استانبول منتشر شده و این کتاب را نشر نی به ترجمهی سید جمال الدین موسوی در سال ۱۳۹۱ به فارسی ترجمه و به چاپ رسانده است. این کتاب مشتمل بر ۱۸ درس می باشد با عنوانهای اخلاق حرفهای، اخلاق مدنی، حق مالکیت واخلاق قراردادی است. این کتاب در راستای طرح کلی دورکیم دربارهی جامعهشناسی است که معتقد است موضوع جامعهشناسی باید علمی مانند علم طبیعت باشد، اما با این تفاوت که، بدون خدشه به علمبودن آن از ویژگی خاص موضوع اجتماعیش که همزان بیکم و کاست موضوع انسانی هم هست هیچ چیز کاسته نشود.
«موضوع فیزیک اخلاقیات و حقوق» مطالعه امور اخلاقی و قضایی است. این امور شامل قواعد رفتار مجاز است. مسالهای که برای این علم مطرح است تحقیق درباره این است که:
۱ـ این قواعد به لحاظ تاریخی چگونه به وجود آمده اند، یعنی عللی که موجب پیدایی آنها بوده اند کدامند و هدف های مفیدی که تحقق می بخشند، چیستند.
۲ـ چگونگی کارکرد این قواعد در جامعه، یعنی شیوه اجرای آنها در جامعه به وسیله افراد چیستند»
در این فصل او ابزارهای روشی که در فیزیک اخلاقیات و حقوق به کار گرفته می شودرا به دو دسته تقسیم می کند: از یک سو تاریخ و قوم نگاری مقایسه ای که ما را برای شناخت منشاء شکل گیری قانون یاری می دهند و عناصر سازنده ی ناپیوسته را که به تدریج به هم می پیوندند، به ما نشان می دهد. در مرحله دوم آمار مقایسه ای به ما امکان می دهد که میزان اختیار و اجازه نسبی ای را که این قاعده به وجدان های فردی بخشیده است را بسنجد.
او قواعد اخلاقی و قضایی را که در روابط فرد با خودش، با خانواده، با گروه های حرفه ای به کار بسته را در چارچوب اخلاق حرفه ای جای می دهد. اما قواعد را وقتی در رابطه با گروه سیاسی- گسترده ترین گروه- می بیند آن را ذیل اخلاق مدنی بررسی می کند.او « مجموعه قواعد مصوبی را که تعیین می کند این روابط چه باید باشند را اخلاق مدنی» می نامد. در ادامه درس های خود در باب اخلاق مدنی او به اشکال مختلف دولت می پردازد و سعی در دادن تعریف مطابق نظر خود از دموکراسی دارد. دورکیم در نقد پیشینیان خود تعریف آنان را از دموکراسی بر حسب تعداد کسانی که در حکومت شرکت کرده اند را به چالش می کشد و حقیقت یک دموکراسی را نه تعداد انتخابات و احزاب و… می داند بلکه دو ویژگی اصلی برای دموکراسی قائل است: الف) توسعه بیشتر وجدان حکومتی ب) ارتباط نزدیکتر با وجدان های فردی توده مردم. بنابراین از این دیدگاه،«دموکراسی شکل سیاسی به نظر می آید که از طریق آن جامعه به ناب ترین خودآگاهی می رسد. هر چه تفکر و ذهن نقاد در روال امور عمومی نقش بیشتری داشته باشند، مردم بیشتر دموکرات هستند. برعکس هر چه در ملتی ناآگاهی، عادات ناشناخته، احساسات تاریک و در یک کلمه تعصبات آزموده نشده برتری داشته باشند آن مردم کمتر دموکرات هستند.»
در بحث تکالیف عمومی او احترام به مالکیت و حفظ آبروی همنوعان خود را به عنوان عمومی ترین و بالاترین عرصه علم اخلاق می داند. در درس های مربوط به مالکیت دورکیم در پی پاسخ به این سوال است که احترام به مالکیت دیگری از کجا ناشی می شود و سپس سعی در نقد و بررسی آراء در این مورد را دارد.در آخر هم او به تعریف و تشریح قرارداد، حقوق قراردادی و اخلاق قراردادی می پردازد.
کد مطلب: 362
آدرس مطلب: https://isfahanbar.org/vdcebw8xijh8p.9bj.html