گزارش کارگاه آموزشی ۱۱ دی ماه ۱۳۹۳
موضوع: الف) نگهداری بایگانی منسجم در دفتر وکالت . ب) عدم حضور وکیل در جلسه رسیدگی دادگاه
کارگاه آموزشی كارآموزان محترم وكالت در تاريخ پنج شنبه ۱۱/۱۰/۹۳ توسط آقای محمد رضا قنبریان ( وکیل پایه یک دادگستری وعضو علی البدل هیات مدیره کانون) با موضوع " نگهداری بایگانی منسجم در دفتر وکالت " وآقای ولی الله بابائی راد (وکیل پایه یک دادگستری و دادیار دادسرای انتظامی کانون ) با موضوع " عدم حضور وکیل در جلسه رسیدگی دادگاه " تشگیل گردید.اهم مباحث مطروحه به منظوردسترسی علاقمندان ارائه می شود:
الف) نگهداری بایگانی منسجم در دفتر وکالت
یکی از امور مهم در تشکیلات دفتری وکلای دادگستری وجود بایگانی منسجم است.
مواد قانونی مرتبط با این مبحث عبارت است از:
۱- ماده ۴۳ قانون وکالت : وکلا باید دارای دفتر منظم بوده و مراسلات و مکاتباتی که راجع به امر وکالت است ثبت وضبط نمایند .طرز تنظیم و نگاهداری آن را دفتر بازرسی و تشکیلات وکلا معین خواهد نمود و حفظ‌دفتر و ته چک قبوض تا ده سال پس از تاریخ ختم آن اجباری است.
۲- ماده ۵۵ نظامنامه قانون وکالت:وکلاء مکلفند دارای دفاتر ذیل باشند:
۱- دفتر ثبت.
۲- دفتر رسید اسناد موکلین.
۳- دفتردرآمد و هزینه دارالوکاله و موکلین.
۳- بند ۴ و ۵ ماده ۶۴ نظامنامه قانون وکالت:وکلاء درجه اول مکلفند برای پذیرایی موکلین و انجام وظایف وکالتی خود دارای دارالوکاله که مطابق نظامات ذیل باشد، باشند:
۱.محل آنان مناسب و به قسمت تشکیلات وکلا اطلاع داده شده باشد.
۲. لااقل دارای یک نفر وکیل که سمت معاونت دارالوکاله را خواهد داشت و به اندازة کافی عضو تحریری داشته باشد.
۳.همه روزه لااقل چهار ساعت برای پذیرایی ارباب رجوع مفتوح و ساعات پذیرایی در درب ورود اعلام شده باشد و یک نفر عضو برای انجام تقاضای اربا رجوع حاضر باشد.
۴.دارای ثبت و بایگانی منظیم باشد و برای هر موکل پرونده که محتوی کلیه اقداماتی که شده باشد.
۵.دفتر نماینده به نام موکلین داشته باشند.
شیوه پذیرش مراجعین به دفتر وکالت:
۱- ثبت نام در دفتر مراجعین : هر شخصی که به دفتر وکالت مراجعه می کند باید توسط منشی در دفتر راهنما(رپرتوار) نامش به ترتیب حروف الفبا ثبت شود در این دفتر باید نام و نام خانوادگی مراجعه کننده، نام پدر و شماره تماس قید شود و برای هر مراجعه کننده یک شماره مراجعه به صورت مسلسل تعلق می گیرد.( این دفتر را می توان از فروشندگان لوازم اداری تهیه کرد).
۲- تکمیل جدول پذیرش: پس از آن باید یک جدول پذیرش تهیه کرد که این جدول از ردیف، تاریخ، موضوع مراجعه، ساعت ورود و خروج، شرح مختصری از خدمات ارایه شده و تشخیص و راهنمایی خود به نحو خلاصه تشکیل می شود. از آنجا که این جدول سابقه ای از مراجعات افراد و نوع خدمات وکیل را ارایه می دهد لذا در تشخیص وکالت معارض تهیه آن ضروری است.
۳- ثبت نام موکل در لیست مسلسل موکلین به منظور تعیین ردیف بایگانی: لیست مسلسل از ردیف، نام و نام خانوادگی، موضوع دعوا، کلاسه پرونده و شماره تماس موکل تشکیل می شود. لیست مسلسل را می توان برای هر سال جداگانه مشخص کرد و از اولین موکل تا آخرین موکل آن سال تشکیل می شود مثلاً ۱/۹۳ اولین موکل سال ۹۳ است.
۴- انعکاس اطلاعات تعیین کلاسه بایگانی از ردیف لیست مسلسل به دفتر نماینده براساس حروف الفبا: دفتر نماینده از شماره بایگانی(شماره مسلسل)، نام و نام خانوادگی، موضوع،کلاسه و شعبه، شماره ۱۶ رقمی پرونده در دادگستری، تلفن موکل و نتیجه نهایی تشکیل شده است. از یک دفترچه تلفن می توان به عنوان دفتر نماینده استفاده کرد.
سایر دفاتر مورد نیاز وکیل دادگستری:
دفتر اندیکاتور: این دفتر جایگزین دفتر ثبت مندرج در بند ۱ ماده ۵۵ نظامنامه قانون وکالت است که کلیه نامه های وارده را باید در دفتر اندیکاتور ثبت کرد. این دفتر از شماره و ردیف، ذکر شماره های گذشته، تاریخ وصول نامه ها، صاحبان نامه ها، شرح نامه و رسیدها( مثلاً اخطار رفع نقص) و پیوست ها تشکیل می شود.
همچنین بند ۲ ماده ۷۹ آیین نامه لایحه قانونی استقلال ، وکیلی را که در مقابل اسناد و وجوهی که از موکل دریافت می کند رسید ندهد را مستحق مجازات انتظامی درجه ۳ یا ۴ می داند. الزام وکلا در دادن رسید اسناد در ماده ۳۲ قانون وکالت نیز اشاره شده است:
ماده ۳۲ قانون وکالت: وکلا باید با موکل خود قرارداد حق الوکاله تنظیم و مبادله نمایند و نسخه ثانی قرارداد را به‌ضمیمه وکالتنامه به دفتر محکمه تسلیم دارند قرارداد حق الوکاله و فهرست اسنادی که موکل به وکیل‌می‌سپارد و همچنین قبوض وجوهی که وکیل دریافت می‌دارد مطابق نمونه‌ای است که از طرف وزارت‌عدلیه معین خواهد شد.
دفتر کل: حساب هر موکل را باید در یک صفحه دفتر نوشت و مشخص کرد که چقدر حق الوکاله گرفته شده و ....
دفتر درآمد و هزینه دفتر وکالت: طبق شق ۵ بند ب ماده ۹۶ قانون مایات های مستقیم وکلا مشمول بند ب ماده ۵۵ مشاغل اند و ملزم به نگهداری دفتر درآمد و هزینه و دفاتری که در قانون تجارت پیش بینی شده و یا دفاتر مقرر از سوی ادره دارایی می باشند. همچنین بند ب ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم نیز وکلا را ملزم به نگهداری دفاتر خود می داند. این دفتر ۶ ردیفی را باید تهیه نمود و در اسفندماه هرسال در اداره دارایی مهر کرد(حدود ۲۰% مالیات ها به خاطر عدم نگهداری این دفتر است).
ب) عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه:
مواد قانونی مرتبط با این مبحث:
۱- ماده ۲۷ قانون وکالت:وکلاء مکلفند در موقع محاکمه حاضر شوند مگر اینکه عذر موجهی از قبیلفوت یکی از اقرباء نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم‌و یا ابتلا به مرضی کهمانع از حرکت و یا اینکه حرکت جهت او مضر تشخیص شود و همچنین در مواقعی که حوادثقهری از قبیل سیل و زلزله و غیره‌مانع از حرکت آنها باشد داشته باشند.اطلاع وکیل به محکمه در باب عذری که برای عدم حضور او پیدا شده معتبر است مگرآنکه خلافش ثابت شود در این صورت وکیل به مجازات‌انتظامی درجه ۴ محکوم خواهد شد.
۲- ماده ۲۸ قانون وکالت : در صورتی که وکیل در دو یا چند دادگاه اعم از جنایی و غیر آن دعوت شود و جمع بین اوقات‌ممکن نباشد باید حضور در دیوان جنایی و دیوان کیفر را مقدم بدارد و به دادگاه یا دادگاههای دیگر لایحه بفرستد یا در صورت داشتن حق توکیل وکیل دیگری را اعزام بدارد.
در صورتی که وکیل در دو یا چند دادگاه غیر از دادگاه جنایی و دیوان کیفر دعوت شود و جمع بین اوقات‌ممکن نباشد در دادگاهی که حضور خود را لازم می‌داند حاضر میشود و به دادگاههای دیگر لایحه می‌فرستد یا در صورت داشتن حق توکیل وکیل دیگری را اعزام می‌دارد.
جلسه رسیدگی در هر حال از این جهت تجدید نخواهد شد مگر آنکه حضور وکیل در دادگاه ضروری‌باشد که در این‌صورت یا به دادگاه مذکور وکیل دیگری می‌فرستد و یا اگر حق توکیل نداشته باشد نسخه‌ثانی اخطاریه دادگاه جنایی با دیوان کیفر را ضمن لایحه‌ای برای اعتذار از حضور تقدیم دادگاه می‌کند و در صورت اخیر فقط برای یک نوبت تجدید خواهد شد.
تبصره ۱ ـ وکیل باید دادگاه جنایی را بر دیوان کیفر مقدم بدارد و در صورتی که در دو یا چند دادگاه‌جنایی یا دیوان کیفر دعوت شده باشد حضور وکیل در هریک از دادگاههای مذکور بر حسب تقدم تاریخ‌ابلاغ از طرف دادگاه خواهد بود.
تبصره ۲ ـ عزل یا استعفا یا تعیین وکیل جدید باید در موقعی به عمل آید که موجب تجدید جلسه‌نشود. در صورت عدم رعایت این ترتیب استعفا و عزل و تعیین وکیل جدید برای این جلسه پذیرفته‌نمی‌شود و دادگاه به رسیدگی ادامه می‌دهد.
تبصره ۳ ـ هرگاه جلسه دادگاه جنایی یا هر دادگاه جزایی دیگر که حضور وکیل متهم در آن ضرورت‌دارد به معاذیر قانونی وکیل تجدید شود، رئیس دادگاه مکلف است بلافاصله وکیل انتخابی برای متهم‌تعیین کند و وقت دادرسی را به وکیل مذکور ابلاغ کند.
هرگاه در جلسه بعد وکیل قبلی یا وکیل دیگری که متهم انتخاب و معرفی کرده است در دادگاه حضور یابدو از متهم دفاع نماید دادرسی با حضور او ادامه خواهد یافت و الا وکیل انتخابی دادگاه از متهم دفاع‌می‌کند و دادگاه حکم خواهد داد.
۳- ماده ۲۹ قانون وکالت:از وکلایی که حق وکالت در توکیل دارند هیچ عذری برای عدم حضور در جلسه پذیرفته‌نمی‌شود.
هرگاه وکیلی در یک ساعت در دو محکمه دعوت شده باشد باید به یکی از دو محکمه که نسبت به‌دعوی مطروح در آنجا وکالت در توکیل دارد وکیل بفرستد و در دیگری خود حاضر شود.
۴- ماده ۳۶ قانون وکالت : در صورتی که وکیل بخواهد از وکالت استعفاء نماید باید قبلا طوری به موکل و محکمه‌اطلاع دهد که موکل بتواند وکیل دیگری در موقع برای خود معین و به محکمه معرفی کند.
۵- بند ۴ ماده ۷۹ آیین نامه لایحه استقلال کانون وکلا: متخلف از هر يك از مقررات ذيل به مجازات انتظامي درجه ۳ يا ۴ محكوم خواهد شد....۴) در صورتي كه بدون عذر موجه در دادگاه حاضر نشود و به واسطه عدم حضور او كار دادگاه به تأخير افتد
۶- بند ۱ ماده ۷۸ آیین نامه لایحه استقلال کانون وکلا:متخلف از هر يك از موارد ذيل به مجازات انتظامي درجه ۳ محكوم خواهد شد. ۱) چنانكه به دو يا چند محكمه دعوت شود و جمع بين اوقات مزبور ممكن نباشد بايد حضور در ديوان كيفر و ديوان جنائي را مقدم بدارد و در ساير محاكم در محكمه كه وقت آن زودتر ابلاغ شده حاضر گردد ....
نکته : ماده ۷۹ آیین نامه لایحه قانونی استقلال با ماده ۲۷ قانون وکالت در تعارض است لذا به نظر می رسد که ماده ۲۷ صرفاً از حیث مجازات آن منسوخ شده است.
پاسخ به سوالات :
وکیلی بنام الف در پرونده ای با موضوع مطالبه طلب قبل از جلسه اول رسیدگی از خواهان پرونده اعلام وکالت می نماید .وقت رسیدگی به وی ابلاغ شده و در روز رسیدگی الف لایحه ای ارسال لیکن در جلسه دادگاه حاضر نمی شود . دادگاه پس از پایان جلسه قرار اتیان سوگند با قید لزوم حضور موکل را صادر نموده است. اینک در فروض مختلف زیر پاسخ دهید :
سوال ۱:آیا با توجه به عدم حضور الف در جلسه اول رسیدگی وی مرتکب تخلف انتظامی شده است یا خیر ؟ دادگاه یا موکل وی چه نقش و تکلیفی در این مورد دارند؟
پاسخ سوال ۱: در این زمینه ۲ دیدگاه وجود دارد :
۱- تخلف مطلق: با استناد به عمومات ماده ۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی صرف عدم حضور وکیل در جلسه دادرسی تخلف است چه موجب تجدید جلسه شود یا نشود.
۲- تخلف منتج: با استناد به بند ۴ ماده ۷۹ آیین نامه لایحه استقلال عدم حضور وکیل در جلسه دادرسی درصورتی تخلف است که منجر به تجدید جلسه شود.
به موجب ماده ۱۳ و بند ۹ ماده ۱۵ قانون نظارت بر نحوه رفتار قضات، دادگاه مکلف است عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه را اعلام کند و عدم اعلام تخلف از سوی قاضی دادگاه موجب محکومیت انتظامی درجه ۴ تا ۷ برای وی خواهد شد. همچنین موکل وی نیز میتواند عدم حضور وی را به کانون وکلا اعلام کند.
سوال ۲:اگر دادگاه گزارش تخلف مبنی بر عدم حضور وکیل در جلسه رسیدگی را به کانون ارسال نماید در فرض تجدید وقت رسیدگی به علت عدم اعاده نسخه ثانی اوراق ابلاغ برخی از اصحاب دعوی و نیز در فرض عدم حضور وکیل و عدم ارسال لایحه و اعلام عذر موجه قانونی و صدور قرار اتیان سوگند چه دفاعی از سوی نامبرده در داسرای انتظامی پذیرفته می شود ؟
پاسخ سوال ۲: اگر دیدگاه معتقدین بر نظریه تخلف مطلق پذیرفته شود فرض مطرح شده در این سوال نیز تخلف محسوب میشود و تنها اگر لایحه ارسال کرده باشد عمل وی تخلف نیست.
سوال ۳: در صورتی که الف به عنوان تنها وکیل پرونده و در حدود وکالتنامه خود ، حق وکالت در توکیل قید کرده وهمزمان در دو محکمه حقوقی دیگر دعوت شده باشد الف چه تکلیفی دارد ؟ چنانچه الف همزمان در دادگاه کیفری استان و دادگاه عمومی جزایی وقت رسیدگی داشته و به وی ابلاغ شده باشد و ابلاغ دادگاه عمومی جزایی زودتر از سایر محاکم باشد چه تکلیفی دارد؟
پاسخ سوال ۳: در مورد تداخل جلسه دادگاه حالات زیر قابل تصور است:
۱- بین جلسه دادگاه حقوقی و جلسه دادگاه کیفری تداخل وجود داشته باشد: محکه کیفری مقدم بر محکمه حقوقی است.
۲- بین جلسات در دادگاه کیفری تداخل وجود داشته باشد که از لحاظ درجه یکسان باشد: در محکمه ای که تقدم ابلاغ وجود دارد حاضر شده و در دیگری لایحه ارسال کند.
۳- بین جلسات دادگاه کیفری تداخل وجود داشته باشد که از لحاظ درجه متفاوت هستند: محکمه با درجه بالاتر مقدم است.
۴- بین جلسات دادگاه حقوقی تداخل وجود داشته باشد: هرجا که وکیل حضورش را لازم بداند حاضر شده و در دیگری لایحه ارسال کند.
در قسمت دوم سوال حضور در دادگاه کیفری استان بر دادگاه عمومی جزایی مقدم است هرچند که در دادگاه عمومی جزایی تقدم ابلاغ وجود دارد.
سوال ۴: اگر الف به صورت منفرد یا مجتمعا" به همراه ب و یا فقط به اجتماع با نامبرده وکالت داشته از حیث عدم حضور هر یک چه تخلف انتظامی رخ می دهد ؟
پاسخ سوال ۴ :
منفرداً یا مجتمعاً : قصد موکل این بوده که اگر تنها یکی از آن ها در جلسه حاضر شود کافی است.
مجتمعاً : قصد موکل در رابطه وکالتی با این ۲ وکیل این بوده که هردو با هم باشند و اگر یکی ازاین ۲ وکیل در جلسه حاضر نشود به معنای عدم حضور هردو است.
گزارش: شهرزاد علی پور
