کانون وکلای دادگستری اصفهان - زنان در انجام صلح، سازش و گفتگو بین اصحاب دعوا مهارت بیشتری دارند

دکترمحمد فرجیها، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس:

زنان در انجام صلح، سازش و گفتگو بین اصحاب دعوا مهارت بیشتری دارند

نشست هم اندیشی با موضوع «ارتقاء مشارکت زنان در نظام حقوقی اجتماعی ایران» در کانون وکلای دادگستری اصفهان برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی کانون وکلای دادگستری استان اصفهان، دکتر محمد فرجیها، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در نشست هم اندیشی با موضوع «ارتقاء مشارکت زنان در نظام حقوقی اجتماعی ایران» که در کانون وکلای دادگستری اصفهان برگزار شد، گفت: ارتباط بین زنان و عدالت کیفری به سه بخش اصلی تقسیم می شود: 1- زنان بزهکار و عدالت کیفری 2- زنان بزه دیده و عدالت کیفری 3- زنان شاغل در نظام عدالت کیفری مانند زنان پلیس، زنان قاضی، زنانی که مدیریت زندان ها را دارند و زنان وکیل.
وی افزود: نظام حقوقی به معنای عام و نظام عدالت کیفری به معنای خاص یک عرصه مردانه تلقی شده است و پیش نویش مقررات کیفری توسط مردان تصویب می شود. رسیدگی و تفسیر آن نیز توسط قضاتی انجام می شود که اکثرا مرد و پلیس ها در دستگاه قضایی نیز اکثرا مرد هستند و به همین دلیل شاهد ادبیات مردانه در این حوزه ها هستیم.
دکتر فرجیها ادامه داد: در خصوص زنان بزهکار در نظام عدالت کیفری، نقد وارده این است که قانونگذار هرجا گفته «هر کس» منظور آن، «هر مرد» بوده است. تفسیرهای قضایی هم بر مبنای مرد بودن است. مثلا در مقررات دفاع مشروع، تصور نشده که اگر یک زن در مقابل مردی، مورد تهاجم قرار بگیرد به لحاظ قدرت فیزیکی کمتر، ممکن است عکس العمل دیگری غیر از دفاع مشروع قانونی انجام دهد، درحالی که یکی از اصول دفاع مشروع، این است که قدرت های بدنی طرفین، برابر باشد. در بحث اجبار و اضطرار و عناوین مجرمانه دیگر و همچنین مسائل مرتبط مانند بحث فرهنگ،پوشش،اخلاق و فضای سایبر نیز با این مسائل روبرو هستیم.
این استاد دانشگاه همچنین گفت: وقتی با برخی قضات، مشکلات رویکردهای فعلی قانون ایران را مطرح می کنم بسیار استقبال می کنند و متاثر می گردند که چرا پس از مثلا 20 سال قضاوت، تاکنون این گونه به این نقاط ضعف مربوط به نگرش قانونگذار به زنان بزهکار توجه نکرده اند. قانونگذار ما علیرغم اینکه در مورد زنان بزهکار، سخاوتمندانه، مداخله کیفری کرده و به شکل مفصل مسائل زنان را با ابزارهای حقوقی کنترل نموده است ولی حاضر نشده جرایم علیه زنان مانند مسائل جسمی،روحی، روانی و جنسی را به رسمیت بشناسد.
وی در ادامه به تحولات اخیر حوزه عدالت کیفری اشاره کرد و افزود: اولین تحول، ظهور رویکرد عدالت ترمیمی می باشد که مبتنی بر صلح و سازش، گفتگو و مذاکره بین اصحاب دعوا است. در این رویکرد، دادگاه به دنبال حل مسئله است و قاضی، مرجع صدور حکم نیست بلکه دانش وی در راستای حل مشکل کمک می کند. دراین رویکرد، طیفی از مددکاران و روانشناسان در اختیار قاضی قرار می گیرند تا اگر متهم داوطلبانه در روند کشف جرم همکاری نماید به مجازات وی تخفیف داده شود. مطالعات علمی نشان داده است، زنان، در انجام صلح و سازش و گفتگو، بین اصحاب دعوا، مهارت بیشتری دارند. لذا با اجرایی شدن این رویکرد، لازم نیست زنان را آموزش دهیم تا مثل مردان دفاع کنند و متعاقبا در حال دور شدن از دفاع دوئل گونه هستیم. این رویکرد مبنی بر بازگرداندن احساس به نظام حقوقی است. بسیاری انتقاد می کنند که چرا تا این حد، فضای حقوقی ما خشک و بی روح است و در آن، انسانیت زدایی شده است. ما هم باید در ایران مانند کشورهای اروپایی، رویکردهای جدید و تحولات عدالت کیفری را اجرا کنیم.