همایش نقد و بررسی قانون جدید مجازات اسلامی از منظر حقوق بشر برگزار شد.

22 آذر 1392 ساعت 17:18

مولف :


کانون وکلای دادگستری اصفهان روز پنجشنبه ۲۱ آذرماه ۱۳۹۲ ، همایش نقد و بررسی قانون جدید مجازات اسلامی از منظر حقوق بشر را برگزار کرد.
پس از پخش سرود ملی و قرائت آیاتی از قران مجید ، سید مصطفی انوری زاده ضمن خوش آمدگویی به اساتید ، وکلای دادگستری ، کارآموزان وکالت و دانشجویان حاضر در همایش
گفت : " کانون وکلا معتقد است که حقوق بشر از مفاهیم بسیار حساس و ارزشمندی است و هر چه بیشتر راجع به بحث و تبادل نظر بپردازد که از دل آن هم حقوق شهروندی استخراج می گردد. امیدواریم این نوع جلسات، دوستان را با مضامین حقوق بشر و حقوق شهروندی آشنا نماید."

 

رئیس کانون وکلای دادگستری اصفهان از تلاش های کمیسیون حقوق بشر و کمیسیون روابط
عمومی این کانون در برگزاری هایش قدردانی نمود.

در ادامه ، دکتر محمود جلالی در مقام سخنران افتتاحیه همایش گفت : " این همایش که به مناسبت بزرگداشت نلسون ماندلا و روز جهانی حقوق بشر (۱۰ دسامبر) برگزار می گردد با هدف «نقد و بررسی قانون مجازات اسلامی جدید از دیدگاه حقوق بشر» تشکیل شده است. نلسون ماندلا از لحاظ زبانی و عملی روح منشور را پیاده نموده است. یکی از انگیزه های اجرای این همایش ارتباط این اعلامیه با حقوق جزای کشورهاست. زیرا در مباحث حقوق بشر عمده ترین بحث ارتباط فرد با دولت است یک طرف فرد است به همراه حقوقی که برای او تعریف گردیده است و طرف دیگر حاکمیت دولت است و این حاکمیت بیشتر خودش را در قوانین جزایی نشان می دهد. کشور ما هم با تمدن بسیار کهن عضوی از این اعلامیه محسوب می گردد و حتی قدمت و سابقه ی ایران از دیگر کشورها بسیار بیشتر است.


بخشی از این اعلامیه در قانون اساسی منعکس شده است پس بی ارتباط نیست که این مسئله را با قانون جدید مجازات اسلامی گره بزنیم. این محفل همزمان شده است با انتشار منشور حقوق شهروندی توسط رییس جمهور ،این منشور حاوی نکات بسیار مفید و ارزشمندی است وابتکار و نوآوری این دولت محسوب می گردد. در منشور مذکور یک حدیثی از امام علی (ع) روایت شده که از اهمیت برخوردار می باشد:«خداوند سبحان حقوق بندگانش را بر حقوق خودش مقدم داشته است پس هر که حقوق بندگان را رعایت کند، این امر به ادای حقوق خداوند منجر خواهد شد.» (شرح غرر الحکم، ج۳، ص ۳۷۰)
قانون جدید مجازات اسلامی هم بهتر بود مثل منشور حقوق شهروندی ابتدا منتشر شود تا نکات ضعف آن برطرف شده و بعد به عنوان قانون لازم الاجرا تصویب گردد."
رئیس کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای دادگستری اصفهان نقاط قوت قانون مجازات اسلامی جدید را اینچنین برشمرد : "
۱- رویکرد عدالت ترمیمی مثل حبس الکترونیکی، حبس خانگی اطفال و نوجوانان
۲- قضا زدایی در موارد تعویق صدور حکم، درجه بندی مجازات ها و مجازت های جایگزین حبس، و جایگزین اعدام و تکیه بر تنبه مجرم
۳- حرکت به سمت مطابقت قوانین ملی با تعهدات بین المللی کشور مثل کنوانسیون حقوق کودک، قواعد پکن و دادرسی ویژه ی کودکان . تأکید بر اصول دادرسی عادلانه، منع محاکمه ی مجدد و اعتبار امر مختومه در مورد آراء صادره از دادگاه های خارج، قانونی بودن جرائم و مجازات ها.
۴- پذیرش اصل حمایت از تبعه (جنبه منفی اصل صلاحیت شخصی)
۵- «تعزیر بما یراه الحاکم» حذف و تعزیر باید به موجب قانون بوده و میزان مجارت مربوطه توسط قانون تعیین می گردد.
۶- قضات مکلف شده اند قبل از صدور حکم در جرائم تعزیری با در نظر گرفتن انگیزه ی مرتکب، شیوه ی ارتکاب جرم، اقدامات مرتکب پس از ارتکاب جرم و سوابق و وضعیت فردی و خانوادگی متهم اقدام نمایند.
۷- محاسبه ی ایام بازداشت قبل از صدور حکم قطعی
۸- نقش سن در مسئولیت کیفری اطفال و نوجوانان و حذف مجازات اعدام برای آن ها در ماده ی ۹۰ و ۹۱
۹- اعمال قاعده ی درأ در کلیه ی جرائم
۱۰- محدود کردن مجازات رجم (مواد ۲۲۵ و ۲۳۴)
۱۱- گسترش دامنه مجازات های تکمیلی و مجازات های تبعی
۱۲- نظام مندی بحث مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی و تعیین مجازات متناسب با ماهیت آن
۱۳- محدود کردن بازداشت موقت و پیش بینی اقدامات جایگزین بازداشت
دکتر محمود جلالی در ادامه از موارد زیر به عنوان نقاط ضعف قانون جدید مجازات اسلامی
یاد کرد :"
۱- عدم تناسب شیوه ی تصویب این قانون و آزمایشی بودن آن
۲- عدم اجرای آزمایشی آن در یک منطقه و سپس در کل کشور
۳- عدم آموزش آن به قضات قبل از اجرا
۴- عدم ارائه ی تعریف از برخی جرائم مثل جرم سیاسی
۵- مخالف اصل قانونی بودن جرائم و مجازات در بحث حدود مثل ماده ی ۲۲۰
۶- کلی نگری نسبت به جرم محاربه و افساد فی الارض (ماده ۲۸۶) و امکان نقض حقوق متهمین
۷- درجه بندی مجازات ها به جای درجه بندی جرائم
۸- قصاص نداشتن سقط جنین روح دار (ماده ۳۰۶)
۹- محوریت بیشتر قضات در بسیاری از موارد که با توجه به شرایط فعلی با تبعات منفی همراه است.
۱۰- لزوم ایجاد فرهنگ عمومی متناسب با قوانین جدید
۱۱- جایگزین نمودن سنگسار با اعدام در بعضی از موارد ایجاد مشکل می نماید.
۱۲- در مورد معافیت از کیفر و تعویق صدور حکم در موادی مثل ۳۹، ۴۰ و ۴۳ بعضی از افراد معتقدند غیر شرعی است.

در ادامه همایش دکتر مهران محمودی ، استاد حقوق بین الملل ، گفت : " قطعا حقوق بشر با چالش هایی زیادی روبرو شده است. دو چالشی که با تکیه بر منشور حقوق شهروندی می توان مطرح نمود عبارتند از:
۱- تکثر در حقوق بشر، عامل از هم گیسیختگی
۲- کلی نگری و آرمان طلبی های قواعد حقوق بشر
چالش اول مربوط به نگرش بوده و چالش دوم جنبه ی ابزاری دارد. باید به یک پارادوکس در این قسمت توجه شود. از یک طرف وحدت حقوق بشر و از طرف دیگر تنوع طلبی. چطور این دو مفهوم ظاهراً متضاد را در کنار هم قرار دهیم. یکی از مشکلاتی که حقوق بشر با آن روبرو بوده، کشور هایی که ناقض آن هستند یا اعتقادی به آن ندارند ادعایی مطرح می کنند که این حقوق مربوط به کشورهای غربی است و ما به دنبال حقوق بشر خودمان هستیم و این امر در راستای دیدگاه دشمن پندار قرار می گیرد. واقعیت این است که تنوع فرهنگی در قلمرو زندگی انسان ها با یک سری حقوق واحد در همه ی فرهنگ ها روبرو باشیم.


توجه به تنوع فرهنگی امروزه پذیرفته شده و امکان بومی سازی با فرهنگ های متفاوت وجود دارد اما با ابزار و ادعای بومی سازی نمی توانیم قواعد آن را زیر سئوال ببریم. بومی سازی و بومی گرایی را می پذیریم اما بومیت را در حقوق بشر نمی پذیریم. یکی از سرفصل های حقوق بشر حق بر فرهنگ است که توجیه می کند هر قومی می تواند فرهنگ و آیین های خودش را هم داشته باشد و تضمین حقوق بشر بدون رعایت آن ها امکان پذیر نیست. "
در ادامه همایش ، سه کارگاه تخصصی با موضوعات "نوآوری های قانون مجازات اسلامی جدید در باب جرم گریزی" ، "فرآیند تعیین کیفر و مسئولیت کیفری در قانون مجازات اسلامی" و " قانون مجازات اسلامی جدید و معیارهای حقوق بشری" برگزار شد.
همایش با حضور اساتید و جمع بندی مباحث و پرسش و پاسخ خاتمه یافت.

*گروه خبری : منصوره دلیلی،مسعود دادخواه،مهدی مزروعی


کد مطلب: 421

آدرس مطلب: https://isfahanbar.org/vdcak6ny149nu.5k4.html

کانون وکلای دادگستری اصفهان
  https://isfahanbar.org