کارگاه آموزشی کارآموزان وکالت ۲۹/۵/۹۴
موضوع : «حقوق اصحاب دعوی در جلسه اول رسیدگی»
سخنران: جناب آقای علی اکبر آبادگر (وکیل محترم دادگستری و مدرس دانشگاه)
روز پنجشنبه ۲۹/۰۵/۱۳۹۴ کارگاه آموزشی کارآموزان وکالت توسط جناب آقای علی اکبر آبادگر (وکیل محترم دادگستری و مدرس دانشگاه) با موضوع «حقوق اصحاب دعوی در جلسه اول رسیدگی» در محل آمفی تئاتر کانون وکلای دادگستری استان اصفهان برگزار گردید. اهم مباحث مطروحه جهت دسترسی علاقمندان ارائه می گردد:
جلسه اول دادرسی :
جلسه اول دادرسی جلسه ای است که تمام شرایط زیر را دارا باشد:
۱- فراهم بودن موجبات قانونی رسیدگی :به عنوان مثال ابلاغ برگشته باشد، فاصله میان ابلاغ و روز دادرسی رعایت شده باشد.
۲- تشکیل جلسه
۳- تمام شدن مذاکرات طرفین در همان جلسه
نکته: گاهی اصحاب دعوا یا وکلای آن ها در اجرای ماده ۹۹ قانون آیین دادرسی مدنی ، تقاضای تجدید جلسه را می نمایند (البته فقط برای یک بار) در این صورت با وجود این که جلسه مجدد تشکیل شده ، این جلسه، جلسه اول دادرسی نخواهد بود.
نکته: مدت زمان جلسات دادگاه معمولاً کوتاه است بنابراین اگر ادامه مذاکرات در جلسه دیگر لازم شد این جلسه، جلسه اول نخواهد بود زیرا سومین شرط برای این که جلسه، جلسه اول محسوب شود این است که مذاکرات طرفین تمام شده باشد.
نکته: اگر مطالبی که خوانده میخواهد در دادگاه بیان نماید در ارتباط با نظم عمومی باشد در هر جلسه ای میتواند ایراد کند مثل ایراد صلاحیت ، رد دادرس، اعتبار امر مختومه.
حقوق و تکالیف خواهان در جلسه اول دادرسی:
الف) اولین حق خواهان در جلسه اول دادرسی استرداد دادخواست به موجب بند الف ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی است. در این بند به استرداد دادخواست تا اولین جلسه دادرسی اشاره شده است.
سوال: آیا خواهان می تواند در ضمن جلسه دادخواست خود را استرداد کند؟ به موجب بند الف ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی خواهان تا اولین جلسه دادرسی می تواند دادخواست خود را استرداد کند با این وجود خواهان می تواند بعد از شروع جلسه اول دادرسی و قبل این که خوانده شروع به دفاع کند دادخواست خود را مسترد نماید اما اگر خوانده شروع به دفاع نمود، خواهان باید دعوا را مسترد کند و نمی تواند دادخواست را مسترد کند.
- تفاوت استرداد دعوا و استرداد دادخواست:
براساس ماده ۳۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی استرداد دادخواست قابل فرجام خواهی است.
نکته: ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی بیان می کند: استرداد دعوا و دادخواست به ترتیب زیر صورت می‌گیرد:
الف - خواهان میتواند تا اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در اینصورت دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می‌نماید.
ب - خواهان میتواند مادامی‌که دادرسی تمام نشده دعوای خود را استرداد کند . دراین صورت دادگاه قرار رد دعوا صادر می‌نماید.
ج - استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا در موردی ممکن است که یا خواندهراضی باشد و یا خواهان از دعوای خود به کلی‌صرف‌نظر کند. در این صورت دادگاه قرارسقوط دعوا صادر خواهد کرد.
براساس بند الف این ماده استرداد دادخواست تا اولین جلسه دادرسی، به موجب بند ب استرداد دعوا تا قبل از ختم مذاکرات و بعد از ختم مذاکرات بر اساس بند ج اگر خوانده با استرداد دعوا موافقت کند میتواند دعوا را مسترد کنددر غیر این صورتخواهان یا باید دعوارا بطور کلی ساقط نموده و یا آن را ادامه دهد .
ب)افزایش خواسته: ماده ۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی بیان می کند: درصورتی که خوانده تا پایان جلسه اول دادرسی دلایلی اقامه کند که دفاع
از آن برای خواهان جز با ارایه اسناد جدیدمقدور نباشد‌درصورت تقاضای خواهان وتشخیص موجه بودن آن ازسوی دادگاه، مهلت مناسب داده خواهد شد.
زمانی که خواهان قصد افزایش خواسته را دارد باید متناسب با خواسته جدید هزینه دادرسی مجدد پرداخت کند.
نکته: تغییر نحوه دعوابه معنای تغییر در سبب و جهت دعوا است. به عنوان مثالخواهان دعوای تخلیه به دلیل نیاز شخصی مطرح نموده سپس سبب دعوا را به وگذاری به غیر تغییر داده است.
نکته: تغییر درخواست به معنای تغییر دادن امور فرعی و متفرعات است به عنوان مثالخواهان دعوای خلع ید به انضمام تامین خواسته مطرح نموده سپس دعوا را به خلع ید و دستور موقت تغییر داده است.
نکته: خواسته را میتوان افزایش داد اما ارزش خواسته را خیر .
نکته: کاهش خواسته در تمام مراحل دادرسی امکان پذیر است حتی در مرحله فرجام خواهی. با این وجود در مرحله فرجام ، دیوان عالی کشور ضمن نقض رای نسبت به همین خواسته کسر شده پرونده را به مرجع صالح برای رسیدگی مجدد میفرستد.
ج)جلب ثالث : ماده ۱۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی بیان می کند: هریک از اصحاب دعوا که جلب شخص ثالثی را لازم بداند، میتواند تا
پایان جلسه اول دادرسی جهات و دلایل خود را اظهار کرده و‌ظرف سه روز پس از جلسه باتقدیم دادخواست از دادگاه درخواست جلب او را بنماید، چه دعوا در مرحله نخستین باشدیا تجدیدنظر.
جلب ثالث یک اقدام احتیاطی است تااز اعتراض ثالث بعدی جلوگیری شود و مقررات راجع به امر مختومه نسبت به ثالث نیز موثر باشد.
اگر کسی قصد جلب ثالث را دارد باید در جلسه اول دادرسی دلایل و مستندات خود را مطرح نماید و تا سه روز دادخواست خود را ارائه دهد. اگر فرد در جلسه اول دادرسی دلایل و مستندات خود را مطرح نکرد دادگاه قرار عدم استماع دعوا را صادر می کند. (هردعوایی که طرح آن مستلزم رعایت مهلت است اگر مهلت آن رعایت نشود قرار عدم استماع صادر می شود).
د) دعوای متقابل رایج ترین دعوای طاری است و دارای کاربردهای زیر است:
۱. برای پاسخگویی به دعوای خواهان : به عنوان مثال زوج دادخواست تمکین را در دادگاه مطرح نموده و زوجه در مقابل دادخواست بطلان نکاح را مطرح می کند.
۲. خوانده در ضمن دفاع خود خواسته ای را مطرح کند به عنوان مثال خواهان دادخواست الزام به انتقال را مطرح نموده و خوانده دادخواست مطالبه ثمن را مطرح کند.
ماده ۱۴۱ - خوانده میتواند در مقابل ادعای خواهان، اقامه دعوا نماید. چنیندعوایی درصورتی که با دعوای اصلی ناشی از یک منشاء بوده یا‌ارتباط کامل داشتهباشد، دعوای متقابل نامیده شده و تواما" رسیدگی می‌شود و چنانچه دعوای متقابلنباشد، در دادگاه صالح به‌طور جداگانه رسیدگی‌خواهد شد.
بین دو دعوا وقتی ارتباط کامل موجود است که اتخاذ تصمیم در هریک مؤثر در دیگریباشد.
ماده ۱۴۲ - دعوای متقابل به‌موجب دادخواست اقامه می‌شود، لیکن دعاوی تهاتر، صلح،فسخ، رد خواسته و امثال آن که برای دفاع از دعوای‌اصلی اظهار می‌شود، دعوای متقابلمحسوب نمی شود و نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه ندارد.
ماده ۱۴۳ - دادخواست دعوای متقابل باید تا پایان اولین جلسه دادرسی تقدیم شود واگر خواهان دعوای متقابل را در جلسه دادرسی اقامه نماید،خوانده میتواند برایتهیه پاسخ و ادله خود تأخیر جلسه را درخواست نماید. شرایط و موارد رد یا ابطالدادخواست همانند مقررات دادخواست اصلی‌خواهد بود
گزارش: شهرزاد علی پور
سردبیر: مهدی مزروعی
