گزارش کارگاه آموزشی کارآموزان وکالت مورخ 8/5/94
موضوع: ادله اثبات قتل عمد درحقوق کیفری ایران و نقد و بررسی سئوالات اختبار حقوق جزای عمومی و اختصاصی در اختبار 32
سخنران: دکتر محمود مالمیر
روز پنج شنبه مورخ 8 مرداد 1394 کارگاه آموزشی کارآموزان وکالت با موضوع (ادله اثبات قتل عمد درحقوق کیفری ایران و نقد و بررسی سئوالات حقوق جزای عمومی و اختصاصی در اختبار 32) توسط آقای دکتر محمود مالمیر (عضو محترم کمیسیون کارآموزی و استاد دانشگاه) در محل سالن آمفی تئاتر کانون وکلای دادگستری اصفهان برگزار گردید. اهم مباحث مطروحه جهت دسترسی علاقمندان ارائه می گردد:
نکات کاربردی:
ادله اثبات کننده جرایم شامل علم قاضی اقرار شهادت می باشد (در مورد قتل قسامه نیز به آن اضافه می شود) و اما به ترتیب اهمیت، ادله ذکر می گردد:
1- علم قاضی: علم قاضی را ملکه ادله می نامند. چرا که اگر فرد اقرار کند ولی قاضی بر اساس شرایط و اوضاع و احوال به نتیجه ای برخلاف اقرار وی برسد طبق علم خود رای می دهد نه بر اساس اقرار(این امر درمورد شهادت نیز حاکم است).
بنابراین هر چیز معقولی که برای قاضی علم آور باشد می تواند مستند رای او قرار گیرد لذا صدای ضبط شده،عکس ، فیلم و... می توانند منشا این علم باشد
2- اقرار: یکبار اقرار کافی می باشد مگر در مواردی که به تعداد بیشتری از اقرار تصریح شده باشد
3-شهادت: 2 شاهد کافی است مگر تصریح به نفرات بیشتری شده باشد
4- قسامه: در جنایات منجر به موضحه و بالاتر فقط قابلیت استناد و اثبات دارد.
نکته1 : در حدود و تعزیرات قسم جزء ادله اثبات دلایل به شمار نمی آید.
نکته2 : در قسامه، قسم متوجه مدعی ( اولیای دم یا بزه دیده) است اما در قسم، قسم متوجه مدعی علیه (منکر) می باشد.
نکته 3: در قسامه برای قتل عمد تکرار قسم وجود ندارد مگر اینکه به مدعی علیه رد شود در این صورت او می تواند از مزیت تکرار سوگند استفاده کند.
نکته 4: در قسامه هرکسی میتواند قسم بخورد شرایط شهادت (پاک بودن، شاهد ماجرا بودن و...) برای این شخص لازم الرعایه نیست
نکته 5: اولیای دم می تواند زن یا مرد باشد ولی در غیر از اولیای دم برای قسم خوردن لباید همگی مرد باشند
نکته6: در قسامه اگر اولیای دم پنجاه قسم را ادا نمودند قتل ثابت می شود و اگر تعداد قسم به 50 عدد نرسید و آنها قسم را به طرف مقابل رد نکنند ناکل محسوب شده و در این صورت قاتل تبرئه می شود. اگر مدعی قسم را رد کند (رد قسم فقط برای مدعی است) و قاتل قسامه اقامه کند ( فقط منکر می تواند از تکرار قسم استفاده کند) تبرئه می شود و اگر قاتل قسامه اقامه نکند( نمی تواند رد کند) محکوم می شود
نکته 7: لوث: هر چیزی که برای قاضی ظن آور باشد از جمله فیلم، صدا، عکس و....
فیلم، عکس، صدا و .... می تواند برای قاضی 4 حالت ایجاد کند یا علم آور است یا ظن آور که لوث نامیده می شود یا منجر به شک قاضی می شود که در اینجا می تواند به جای قسم باشد یا اینکه هیچکدام از این موارد برای قاضی بوجود نیاد.
5-قسم: ادای قسم برخلاف قسامه بر عهده مدعی علیه می باشد ( در موارد شک) -قسامه در موارد ظن و حدوث لوث اقامه می شود.-
پاسخگویی به سوالات اختبار:
1-مواد 131 و 134 (تبصره یک) قانون مجازات اسلامی را با یکدیگر مقایسه و سپس برای هرکدام دو مثال ساده و کوتاه مرقوم فرمائید.2-اتومبیلی به دلیل ایجاد سروصدا و مزاحمت ... در کلانتری توقیف می باشد، آقای الف که از مأمورین رسمی همان کلانتری است، قطعه ای از اتومبیل را جدا و برای خود می برد، بعداً صاحب اتومبیل متوجه و شکایت می کند، با فرض اثبات و با درنظرگرفتن فروض مختلف چه اتهام یا اتهاماتی را به اقای الف منتسب می دانید؟3-دو ماده ی 262 و 513 (کتاب پنجم) قانون مجازات اسلامی را با یکدیگر مقایسه و موارد کاربرد این دو ماده و یا ... را مشخص فرمائید.4-آقایان الف – ب – ج به قصد کشتن ضرباتی را با چوب و لگد به آقای « د » وارد می نمایند و در نهایت پس از 5 روز آقای « د » در بیمارستان کشته می شود، پزشک قانونی در نظریه خود اعلام می دارد بیش از 20 ضربه ی سخت به بدن مقتول وارد که باعث ورود جراحات و صدمات شدید شده، لیکن در نهایت 3 ضربه وارد شده به جمجمه مقتول علت تامه ی مرگ بوده است، باتوجه به شکایت اولیاء دوم و درخواست قصاص عضو و نفس از طرف اولیاء دم... رأی شما در خصوص این پرونده چیست؟
سوال 1) مقایسه مواد 131 و تبصره یک ماده134:
ماده 131 قانون مجازات اسلامی: در جرايم موجب تعزير هرگاه رفتار واحد، داراي عناوين مجرمانه متعدد باشد، مرتكب به مجازات اشد محكوم مي‌شود.
تبصره یک ماده 134 قانون مجازات اسلامی: درصورتي‌كه از رفتار مجرمانه واحد، نتايج مجرمانه متعدد حاصل شود، طبق مقررات فوق عمل مي‌شود.
مثال برای تعدد معنوی: امینی مال مورد امانت را آتش بزند: این عمل هم مشمول عنوان مجرمانه خیانت در امانت است و هم تحریق مال دیگری بنابراین فقط مجازات اشد اجرا می شود و مشمول ماده 131 قانون مجازات اسلامی است.
به نظر دکتر مالمیر مثال انفجار و ایجاد تحریق و جراحت نمونه تعدد مادی است نه تعدد نتیجه ای موضوع تبصره
نکته: برای تعزیرات بحث اجرای مجازات اشد مطرح می باشد در حالی که در مباحث مربوط به حدود ، قصاص و دیات سیستم جمع مجازات وجود دارد.
نکته: اگر میزان مجازات ها یکی باشد و در نتیجه تشخیص مجازات اشد مشکل باشد از ملاکهای دیگری در این خصوص باید استفاده کرد این که برای کدام یک تعلیق، تخفیف، آزادی مشروط یا امکان عفو دارد یا در کدام یک گذشت تاثیر دارد و.... و اگر از این نظر هم یکی بود فرقی ندارد یکی اجرا می شود
سوال2) حسب مورد می تواند اختلاس ، خیانت در امانت، سرقت یا دخالت در اموال توقیفی باشد :
1. اگر در چارچوب وظایف قانونی سپرده شده : اختلاس
اگر سپرده شده ولی نه در چارچوب وظایف قانونی: خیانت در امانت
اگر اصلا عنصر سپردن ندارد: سرقت مشدده (چون بواسطه شغلش دسترسی داشته است ماده883)
اگر در قالب هیچ یک نباشد می تواند عنوان دخالت در اموال توقیفی باشد ماده889.
گزارش: سعیده رحیمی، شهرزاد علی پور
سردبیر: مهدی مزروعی
